Stało się, napisałeś książkę. Może jest to książka kucharska, może poradnik dla młodych rodziców, a może mrożąca krew w żyłach powieść kryminalna. Za Tobą pierwszy i najtrudniejszy etap, ale zanim zaczniesz cieszyć się sławą i wpiszesz do CV zawód „pisarz”, czeka cię jeszcze długa droga. Zaczyna się ona zazwyczaj od pytania: jak wydać książkę?
Samodzielnie czy z wydawnictwem – jak wydać książkę?
Fraza „jak wydać książkę” daje 50 000 000 wyników wyszukiwania w Google. Pomimo tego, że z roku na rok poziom czytelnictwa ma raczej tendencję spadkową (według raportu Biblioteki Narodowej w 2020 tylko 39% Polaków zadeklarowało, że przeczytało przynajmniej jedną książkę rocznie – jest to wzrost o 1% w stosunku do roku ubiegłego, ale jeśli zestawimy te dane np. z wynikiem z 2004 roku, kiedy poziom ten wynosił 58%, to już wizja ta nie jest taka kolorowa), to jednocześnie coraz więcej osób siada po drugiej stronie i zaczyna pisać.
Wróćmy jednak do Twojej książki. Trzymasz w rękach gotowy manuskrypt (lub raczej chowasz na laptopie gotowy plik) i stoisz przed najważniejszym wyzwaniem: jak to wydać?
Na początek podział wydaje się prosty. Mamy wydawnictwa, które biorą na siebie pracę związaną z redakcją. Mamy też self-publishing, w którym to my ponosimy koszty i dbamy o redakcję, druk i dystrybucję. Ale czy aby na pewno? Czy współpraca z wydawnictwem zawsze oznacza brak kosztów po stronie autora, a w self-publishingu musimy wszystko robić sami?
Współpraca z wydawnictwem
Jeśli chcesz spróbować wydać swoją książkę z wydawnictwem, na początek zrób porządne research związany z tą branżą i wypisz wszystkie potencjalne wydawnictwa działające w całym kraju. Kontakt osobisty nie będzie zupełnie potrzebny, więc nie musisz szukać lokalnie.
Poszukiwanie wydawcy
Dlaczego jest to tak ważne? Wysyłanie swojej oferty do wszystkich po kolei sprawi tylko, że czas stracisz i Ty, i redaktor który będzie czytał Twoje maile. Kiedy pracowałam w wydawnictwie prawniczym, zdarzało mi się odbierać maile od autorów oferujących swoje rymowanki dla dzieci. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że nawet jeśli twoja twórczość jest bestsellerem, nie wyda jej żadne wydawnictwo, które specjalizuje się w innej branży. Szukaj więc profilu zbieżnego z tematyką Twojej książki. Jak to zrobić? Np. przeszukując internet przez hasła tematyczne. Jeśli masz wątpliwości, wejdź na stronę danego wydawnictwa i przejrzyj jego portfolio. Zobacz, czy wydawane przez nich tytuły są podobne do tego, co oferujesz Ty.
Pierwszy mail do wydawnictwa
Jeśli zawęziłeś już pole poszukiwania i masz gotową listę potencjalnych wydawnictw, przechodzimy do napisania maila. Zanim to zrobisz, wejdź na stronę wydawnictwa i zobacz, czy nie ma przypadkiem zakładki „Dla autorów”. Zazwyczaj znajdują się w niej informacje, jakie teksty można do nich wysyłać, czy mają być jakoś szczególnie sformatowane itp. Jeśli jednak wydawnictwo nie przygotowało takiej ściągi, po prostu napisz maila, używając adresu e-mail redakcji. Znajdziesz go na stronie – oczywiście jeśli napiszesz do innego działu, jest szansa, że zostanie on przekazany właściwej osobie, ale większą szansę zyskasz, jeśli od razu wyślesz wiadomość do redakcji. Co w nim musisz zawrzeć? Przede wszystkim kilka słów o sobie (CV ani dokładny opis nie jest w ogóle potrzebny!) oraz kilka słów o swojej książce. Nie streszczaj jej w mailu, wystarczy, jeśli napiszesz, jaki to gatunek (poradnik, poezja, powieść obyczajowa, kryminał) i dlaczego ją napisałeś. Może książka jest zbiorem Twoich wspomnień z rocznej podróży dookoła świata? A może jesteś rodzicem trójki dzieci i chcesz podzielić się swoimi patentami na wychowywanie? W załączniku powinieneś również dodać próbkę swojej twórczości. Wystarczy w zasadzie pierwszy rozdział, aby redaktor na tym etapie zobaczył, czy wydawnictwo w ogóle jest zainteresowane.
Oferta z wydawnictwa
Teraz pozostaje Ci czekać na odpowiedź i jeśli będzie ona pozytywna, na propozycję, jaki model wydawniczy zostanie przyjęty. Wydawnictwa działają bowiem na różnych zasadach! Przejmują na siebie pracę redakcyjną, graficzną, skład i druk, ale już np. kwestia tego, kto poniesie początkowe koszty lub kto zajmie się reklamą i dystrybucją, może się różnić. Pytanie też, kto wykona zdjęcia i ilustracje i na ile będziesz mógł w nie ingerować. Wszystkie te informacje muszą być uzgodnione na początku współpracy oraz znaleźć się w umowie z wydawnictwem.
Pamiętaj, że wydawnictwa działają na różnych zasadach! Zapoznaj się dobrze z ofertą, zanim podpiszesz umowę!
Self-publishing, czyli jak wydać książkę samodzielnie
Drugi popularny model to tzw. self-publishing. Według niego, autor wydaje książkę własnym sumptem. Ma to wiele plusów i minusów. Do pierwszych z nich możemy zaliczyć nieskrępowane w zasadzie pole do popisu na każdym obszarze. Od układu rozdziałów, przez wybór okładki, po kolorystykę. Z drugiej strony (i jest to zdecydowany minus), autor, który decyduje się wydać książkę samodzielnie, nie otrzymuje wsparcia ze strony żadnej większej instytucji specjalizującej się w tym obszarze. Oznacza to m.in., że kontakt z drukarnią, rejestrację w ISBN, redakcję, a nawet takie drobiazgu jak wybór gramatury papieru… musi wziąć na siebie.
Decydując się na ten model, warto skorzystać z pomocy specjalistów. Trudno oczekiwać od osoby niemającej doświadczenia w branży wydawniczej, że będzie samodzielnie potrafiła zająć się tymi wszystkimi sprawami.
Oczywiście, wiele osób ulega pokusie, aby zaoszczędzić i np. nie przeprowadzać korekty tekstu. Jest to bardzo duży błąd! Więcej dowiesz się z artykułu „Korekta e-booka – kiedy jest potrzebna”. (Tekst jest uniwersalny i dotyczy zarówno książek drukowanych, jak i elektronicznych).
Nie bój się prosić o wsparcie specjalistów! Wydanie książki samodzielnie to nie lada wyzwanie!
Jeśli potrzebujesz więcej informacji na temat tego, jak wydać książkę w modelu self-publishingu, może zainteresują Cię nasze inne artykuły:
Praca nad składem książki. Wywiad z graficzką
Copywriting a ghostwriting – czym się różnią?